Những lưu ý cần nhớ khi sử dụng thuốc bổ mắt
Khi bị mờ, mỏi, nhức mắt…, nhiều người tự ý mua thuốc bổ mắt với mong muốn cải thiện tình trạng trên. Tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng thuốc nhỏ mắt để mang lại hiệu quả tốt nhất cho việc bảo vệ sức khỏe và thị lực.
Những sai lầm khi chọn thuốc bổ mắt
Khi mắt có dấu hiệu khô, nhức mỏi, nhìn mờ nhòe, khó chịu, nhiều người sẽ tìm mua ngay những loại thuốc nhỏ mắt hoặc viên uống dầu cá, vitamin về sử dụng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia Nhãn khoa, sử dụng không đúng thuốc có thể khiến thị lực bị suy giảm nghiêm trọng, gây bệnh nặng hơn.
Dầu cá, vitamin có thể tốt cho mắt, giúp bổ sung dưỡng chất có lợi, nhưng sử dụng dài ngày có thể gây phản tác dụng, như dùng omega, vitamin A liều cao sẽ gây độc cho gan, loãng xương, tiêu chảy, buồn nôn, teo dây thần kinh thị giác…
Nhiều khi muốn giảm nhanh triệu chứng, có người lại chọn nhầm loại thuốc chứa corticoid. Đây là sai lầm lớn, bởi hoạt chất này sẽ gây ức chế hệ miễn dịch, giảm sức đề kháng của cơ thể và dùng dài ngày còn dẫn đến biến chứng đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng…
Bốn nhóm dưỡng chất cần thiết của thuốc bổ mắt
Chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa có vai trò dọn dẹp và loại bỏ chất thải chuyển hóa của cơ thể, ngăn chặn nguy cơ tiến triển của mọi bệnh lý về mắt. Kết quả kiểm chứng lâm sàng tại Đại học California, Mỹ khẳng định, loại thuốc bổ mắt tốt nhất cần phải chứa Alpha lipoic acid. Chúng có khả năng thấm tốt qua cả hai môi trường nước, dầu nên hấp thu tốt vào mô mắt.
Đồng thời, có thể phục hồi hệ thống chống oxy hóa nội sinh và tạo ra lớp bảo vệ mắt vững chắc khỏi tác nhân có hại.
Chất chống thoái hóa
Lutein và Zeaxanthin là hai thành phần cấu tạo nên võng mạc và điểm vàng của mắt, quyết định sự rõ nét, màu sắc của hình ảnh. Bên cạnh đó, chúng còn có tác dụng hấp thụ và loại bỏ tia cực tím từ ánh nắng mặt trời hoặc thiết bị điện tử để bảo vệ mắt, chống thoái hóa.
Tuy nhiên, Lutein, Zeaxanthin là carotenoid không tan được trong nước, do vậy cần phải phối hợp với những hoạt chất có khả năng tan trong cả hai môi trường như Alphalipoic acid mới có thể hấp thu dễ dàng và đạt hiệu quả chăm sóc mắt cao.
Kháng sinh tự nhiên
Hoạt chất kháng sinh giúp mắt đối phó với tình trạng viêm, nhiễm khuẩn mắt như viêm màng bồ đào, viêm giác mạc, viêm kết mạc do tác hại của khói bụi, vi khuẩn… Nghiên cứu tại trung tâm Nhãn Khoa, Viện Khoa học y tế New Delhi (Ấn Độ) cho thấy, hoạt chất Palmatin từ thảo dược hoàng đằng có khả năng chống viêm, giúp mắt bớt sưng đỏ, đau nhức, khó chịu tương tự các kháng sinh thế hệ mới hiện nay.
Chất dinh dưỡng thiết yếu
Chất dinh dưỡng là thành phần không thể thiếu trong một loại thuốc bổ mắt tốt. Các vitamin nhóm B (B2, B3, B6, B9), nguyên tố vi lượng (Kẽm, Đồng, Sắt, Selen)… đóng vai trò như nuôi dưỡng, tăng sức đề kháng cho mắt, cải thiện thị lực.
Những lưu ý cần nhớ khi sử dụng thuốc bổ mắt
Hiện nay, có khá nhiều loại thuốc bổ mắt dùng dạng thuốc viên uống với những lời giới thiệu rất hấp dẫn: “Giúp sáng mắt, chống khô mắt, nhìn mờ, phòng ngừa các bệnh như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng tuổi già”; “bổ mắt với sụn vi cá mập thiên nhiên bổ sung các vitamin và chất vi lượng, ngăn ngừa và điều trị khô mắt, mỏi mắt, hoa mắt, giảm thị lực”…
Xem kỹ thì các thuốc bổ mắt kể trên chứa các vitamin như: vitamin A, vitamin E, vitamin C, một số vitamin nhóm B…, hoặc chứa các carotenoid ảnh hưởng tốt cho mắt như lutein, zeaxanthin…, hoặc chứa thêm chondroitin (từ sụn vi cá mập) cũng được xem là tốt cho mắt. Thực chất, các loại thuốc bổ mắt chỉ là những chế phẩm hỗ trợ dinh dưỡng cho mắt chứ không có tác dụng chữa bệnh, phòng bệnh.
– Tuân thủ chỉ định của bác sĩ hoặc trong tờ hướng dẫn sử dụng.
– Đối với các đối tượng đặc biệt như phụ nữ có thai, trẻ em cần hỏi ý kiến bác sĩ tư vấn trước khi sử dụng các sản phẩm thuốc bổ mắt
– Không sử dụng đối với những người mẫn cảm bất cứ thành phần nào của thuốc
– Ngưng sử dụng trong các trường hợp xảy ra tác dụng phụ.
– Bảo quản thuốc bổ mắt phù hợp, thông thường ở nơi khô ráo, tránh tiếp xúc trực tiếp ánh sáng mặt trời
– Không nên ỷ lại vào thuốc bổ mắt, bản thân bạn cần có chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng phù hợp để giúp mắt được nghỉ ngơi và phục hồi.
– Nên lựa chọn những sản phẩm từ các thương hiệu uy tín và chứa đồng thời chứa tất cả các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho mắt.
– Chọn những sản phẩm là thuốc đã được cơ quan thẩm quyền cấp phép, có bán tại cả bệnh viện và nhà thuốc.
– Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cả về lượng và chất mỗi ngày. Lượng ở đây nghĩa là bổ sung đa dạng dưỡng chất cho mắt còn chất nghĩa là hàm lượng của từng chất này phải cân đối, nếu quá nhiều sẽ gây nên tình trạng dư lượng trong cơ thể, còn nếu quá ít thì mắt sẽ bị mệt mỏi và suy giảm thị lực.
– Chi phí phù hợp để có thể sử dụng thường xuyên.
Đọc kỹ thông tin trên thuốc bổ mắt
Đối với bất kỳ thuốc bổ mắt nào, bạn hãy đọc kỹ thành phần trên nhãn thuốc. Dưới đây là một số lời khuyên khi bạn mua thuốc bổ mắt:
– Hãy chắc chắn thuốc bạn mua vẫn chưa hết hạn hoặc cận ngày hết hạn.
– Các chai thuốc đã được niêm phong cẩn thận. Nếu không, đừng mua!
– Hãy tìm một thương hiệu thuốc uy tín vì chất lượng có thể rất khác nhau.
– Nếu bạn dễ bị rối loạn dạ dày, viên nang có thể tốt hơn so với viên nén vì dễ hấp thụ hơn. Uống thuốc kèm với thức ăn có thể làm giảm ảnh hưởng xấu đến dạ dày.
– Nên mua dầu cá có chứa axit béo omega 3, trên sản phẩm nên ghi rõ là nó đã được sản xuất theo cách loại bỏ các chất gây ô nhiễm, đặc biệt là thủy ngân.
Có nên thường xuyên dùng thuốc nhỏ để bổ mắt?
Để bảo vệ mắt, một số người cho rằng nên dùng thuốc nhỏ mắt hàng ngày để giúp rửa sạch mắt, chống mỏi mắt và suy giảm thị lực nhưng một số người khác lại nói không nên dùng thường xuyên, rất có hại. Nếu mắt bình thường không việc gì thì không nên dùng thuốc nhỏ mắt (bất cứ loại thuốc nào) để nhỏ vào mắt. Chỉ khi nào làm việc bằng mắt nhiều, cảm thấy mỏi mắt, khô mắt, có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa nước muối sinh lý (gọi là thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9%) mua ở nhà thuốc để nhỏ mắt.
Thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9% chỉ chứa muối NaCl với nồng độ giống như nước mắt nhằm đạt độ đẳng trương làm dịu mắt, cung cấp nước cho mắt bị khô và làm sạch mắt (ta cần biết mắt ta luôn luôn có nước mắt tiết ra tạo lớp phim mỏng bảo vệ mắt, nếu nước mắt tiết ra không đủ sẽ bị khô mắt rất khó chịu). Đây chỉ là thuốc nhỏ rửa mắt nhưng một số người lại gọi là thuốc bổ mắt.
Lưu ý về thuốc nhỏ mắt này, khi đã mở lọ thuốc ra chỉ nên dùng trong vòng 15 ngày kể từ khi mở lọ, vì sau khi mở lọ khoảng thời gian 15 ngày sẽ có nguy cơ không còn đạt được độ vô khuẩn.
Ngoài thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9%, một số người thường mua thuốc nhỏ mắt khác có chứa thêm chất làm tăng độ nhầy để giúp thuốc giữ lâu trong mắt và các chất bổ dưỡng khác (đương nhiên sẽ đắt tiền hơn thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9 %).
Các thuốc này còn gọi là “nước mắt nhân tạo” và cũng được một số người gọi là thuốc bổ mắt. Trong “nước mắt nhân tạo” có chứa các chất tăng độ nhầy gọi chung là hydrogel, là thành phần chính để tăng độ nhầy, giúp nước mắt nhân tạo lưu giữ lâu hơn trên bề mặt nhãn cầu.
Một số loại hydrogel thường gặp: hydroxypropyl methylcellulose (HPMC); carboxy methylcellulose (CMC); povidone; polyethylene glycol; hyaluronic acid… Khi dùng nước mắt nhân tạo vẫn có thể bị tác dụng phụ như: kích ứng làm ngứa mắt, nóng rát, xốn mắt, dị ứng gây đỏ mắt, sung huyết kết mạc, viêm bờ mi…
Nếu nhỏ thuốc mà bị các rối loạn vừa kể phải ngưng ngay và nên đến khám bác sĩ nếu bác sĩ đã chỉ định dùng thuốc này.
Khi nhỏ mắt bằng thuốc nhỏ mắt để rửa mắt, làm dịu mắt, hoặc dùng “nước mắt nhân tạo” để chống khô mắt cũng cần lưu ý, nhỏ mắt một thời gian thấy cải thiện thì ngưng, chỉ khi nào triệu chứng mỏi mắt, khô mắt tái phát mới dùng thuốc nhỏ mắt trở lại. Nếu thấy thị lực mắt bị giảm nên đi đến bác sĩ nhãn khoa khám để xác định việc có cần thiết chữa trị bệnh về mắt hay không.
Hãy chăm sóc mắt mỗi ngày bằng cách làm việc khoa học, nghỉ ngơi phù hợp, đặc biệt cung cấp đầy đủ dưỡng chất qua thức ăn – thức uống để nuôi dưỡng cho mắt sáng khỏe từ bên trong. Nếu mắt chưa việc gì thì không cần phải nhỏ thuốc cho bổ mắt. Cũng không cần mua thuốc bổ mắt uống tùy tiện.
Khi có những triệu chứng: mờ, mỏi, nhức mắt… cần đến bệnh viện để được khám mắt, vì những triệu chứng này có thể là triệu chứng của rất nhiều bệnh lý mắt khác, cần điều trị sớm để tránh những biến chứng rất có hại về sau.
BS CKII. Nguyễn Đỗ Thanh Lam
